เมื่อพูดถึงสุนัขทรงเลี้ยงของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 ก็มีอยู่ด้วยกันหลายตัว โดยที่เป็นที่รู้จักกันมากที่สุดก็คือ คุณทองแดง ที่ได้รับการขนานนามว่าเป็นสุนัขประจำรัชกาลที่ 9 จนถึงกับมีรูปปั้นของคุณทองแดงประดับข้างพระจิตกาธานในงานถวายพระเพลิงพระบรมศพของพระองค์เลยทีเดียว ซึ่งคุณทองแดงมีประวัติความเป็นมาที่น่าสนใจที่เราจะนำมาแนะนำประวัติให้ได้รู้จักกันมากขึ้นในบทความนี้
ที่มาของ คุณทองแดง สุนัขทรงเลี้ยงของรัชกาลที่ 9
เมื่อไหร่ก็ตามที่ได้เห็นพระบรมฉายาลักษณ์เก่าๆ ของ รัชกาลที่ 9 หลายคนอาจจะเคยเห็นพระบรมฉายาลักษณ์ที่พระองค์ทรงฉายร่วมกับสุนัขทรงเลี้ยงพันธุ์ไทยขนสั้นสีน้ำตาลออกแดง ซึ่งสุนัขดังกล่าวคือคุณทองแดง เป็นสุนัขทรงเลี้ยงที่รัชกาลที่ 9 ทรงโปรดมากที่สุดตัวหนึ่ง ที่มาของคุณทองแดงนั้นมีความน่าสนใจอย่างมากเพราะไม่ได้มาจากสุนัขราคาแพง หรือมีสายพันธุ์ที่โด่งดังแต่อย่างใด แต่เป็นสุนัขจรจัดที่มีผู้ทูลเกล้าฯ ถวายให้พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในคราวที่เสด็จพระราชดำเนินไปเปิดศูนย์การแพทย์พระราม 9
คุณทองแดงมีต้นกำเนิดมาจากการเป็นสุนัขจรจัดที่คลอดออกมาจากแม่สุนัขชื่อแดง ที่อยู่บริเวณซอยแพทย์พัฒนา ถนนพระราม 9 คุณทองแดงเกิดเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2541โดยเมื่อเกิดมานั้นก็มีพี่น้องร่วมท้องอยู่ด้วยกันถึง 7 ตัวที่ได้ภายหลังก็ถูกนำไปเลี้ยงดูโดยข้าราชบริพารในพระองค์
เมื่อพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรเสด็จพระราชดำเนินไปเปิดศูนย์แพทย์พัฒนา ก็ได้มีนายแพทย์ท่านหนึ่งนำคุณทองแดงมาถวายให้พระองค์ทอดพระเนตร ซึ่งเมื่อได้ทรงพบกับทองแดง ในหลวงรัชกาลที่ 9 จึงได้มีรับสั่งให้นำเข้ามาเลี้ยงในวัง โดยให้คุณมะลิ ซึ่งเป็นสุนัขทรงเลี้ยงอีกตัวหนึ่งในวังที่ในขณะนั้นยังเป็นแม่ลูกอ่อนทำหน้าที่เลี้ยงดูคุณทองแดงแทนแม่แท้ๆ โดยกล่าวกันว่าจุดเด่นที่ทำให้ในหลวงรัชกาลที่ 9 ตัดสินพระทัยที่จะรับคุณทองแดงมาเป็นสุนัขทรงเลี้ยงก็เนื่องมาจากจุดเด่นที่มีสายสร้อยรอบคอครึ่งเส้น จมูกแด่น หางม้วนขดเป็นวงและปลายหางดอกสีขาวและมีถุงเท้าขาวทั้ง 4 ขาที่แตกต่างจากสุนัขตัวอื่น แต่เมื่อนำมาเลี้ยงแล้วคุณทองแดงก็ยังมีอุปนิสัยที่ดีงามที่ทำให้เป็นที่พอพระราชหฤทัยอย่างมากจนกลายมาเป็นสุนัขทรงเลี้ยงที่ทรงโปรดมากที่สุดตัวหนึ่ง
ส่วนแม่ของคุณทองแดงที่เรียกกันว่าแม่แดง เดิมเป็นสุนัขเร่ร่อนและถูกเจ้าหน้าที่เทศบาลจับตัวไปอยู่ศูนย์รับสุนัขจรจัดที่ทุ่งสีกัน จนได้รับความเมตตาถูกรับไปเลี้ยงที่บ้านซึ่งแม่แดงก็วางตัวได้เหมาะสม มีความนอบน้อมและไม่เคยตอบโต้แม้ถูกรังแก ซึ่งอุปนิสัยที่นอบน้อมของแม่แดงนี้ก็เชื่อกันว่าได้ถ่ายทอดไปยังคุณทองแดงที่ทำให้มีนิสัยอ่อนน้อม เจียมตัวและรู้จักที่ต่ำที่สูงที่ทำให้ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงโปรดอย่างมากจนให้ความเมตตาแก่คุณทองแดงและมักมีพระราชดำรัสถึงมากกว่าสุนัขทรงเลี้ยงตัวอื่นๆ
คุณทองแดง สุนัขสายพันธุ์ไทยซูเปอร์บาเซนจิ
เมื่อนำคุณทองแดงมาเลี้ยง ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงเรียกคุณทองแดงว่าเป็นสุนัขพันธุ์เทศ ที่มาจากคำว่าเทศบาล แต่หลังจากนั้นก็ทรงค้นพบหนังสือที่กล่าวถึงลักษณะของคุณทองแดงที่มีความคล้ายคลึงกับสุนัขพันธุ์บาเซนจิที่เป็นสุนัขสายพันธุ์โบราณที่สามารถสืบเชื้อสายไปได้ถึงยุคอียิปต์ สุนัขสายพันธุ์นี้ถิ่นกำเนิดแถบแอฟริกากลาง ที่ชนเผ่าคองโกใช้เป็นสุนัขในการล่าสัตว์ ดังนั้นจึงทรงเรียกทองแดงว่าเป็นสุนัขสายพันธุ์ไทยซูเปอร์บาเซนจิเนื่องจากคุณทองแดงมีขนาดตัวที่ใหญ่กว่าสุนัขพันธุ์บาเซนจิทั่วไป ซึ่งคุณทองแดงก็มีท่วงท่าที่สง่างาม มักตามเสด็จในหลวงรัชกาลที่ 9 อยู่เสมอ แต่ในการตามเสด็จพระราชดำเนินนั้นคุณทองแดงมักจะไม่ค่อยอยู่ตามคลอเคลียพระองค์ท่าน แต่มักจะนำเสด็จอยู่เบื้องหน้าเสมอ และเมื่อพระองค์ท่านประทับก็จะหมอบเฝ้าอยู่ด้านหน้าเพื่อคอยระแวดระวังภัย หากพระองค์ท่านประทับอยู่เป็นเวลานาน คุณทองแดงก็จะเงยหน้ามองพระองค์ท่านแล้วถอนใจแต่ก็ไม่จากไปไหน ยังคงหมอบเฝ้าอยู่อย่างนั้นจนพระองค์ท่านเสร็จสิ้นพระราชกรณียกิจ
อุปนิสัยของคุณทองแดง
คุณทองแดงได้เข้ามาเป็นสุนัขทรงเลี้ยงลำดับที่ 17 โดยในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้ทรงให้ความเมตตา ให้ครูมาทำการฝึกสอนให้คุณทองแดงมีความเป็นระเบียบ และคุณทองแดงเองก็เป็นสุนัขที่มีนิสัยน่ารัก ฉลาด รู้ภาษาเป็นอย่างมาก ไม่ว่าในหลวงรัชกาลที่ 9 จะรับสั่งให้ทำประการใดคุณทองแดงก็สามารถรู้เรื่องและทำตามคำสั่งของพระองค์ได้เป็นอย่างดี
คุณสมบัติที่สำคัญอย่างหนึ่งของคุณทองแดงที่ทำให้ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงโปรดปรานอย่างมากก็คือ เป็นสุนัขที่มีสัมมาคารวะ เจียมเนื้อเจียมตัว มีความซื่อสัตย์ อ่อนน้อม ถ่อมตน และเลี้ยงง่าย เมื่อเข้าเฝ้าในหลวงรัชกาลที่ 9 ทองแดงจะหมอบเฝ้าอยู่ในจุดที่อยู่ต่ำกว่าพระองค์อยู่เสมอ แม้จะทรงดึงตัวขึ้นมากอดก็จะทรุดตัวลงหมอบกับพื้น และทำหูลู่อย่างนอบน้อม
คุณทองแดงมีความจงรักภักดีต่อในหลวงรัชกาลที่ 9 อย่างมาก ดังจะเห็นได้จากเหตุการณ์ครั้งหนึ่งเมื่อในหลวงเสด็จไปทรงงานที่อื่นเป็นเวลานานทำให้ทองแดงมีอาการเครียดจนเกิดอาการป่วย หลังจากนั้นเป็นต้นมาคุณทองแดงก็ได้ตามเสด็จอยู่เสมอจนเป็นที่รู้กันว่าเป็นสุนัขที่ซื่อสัตย์และมีความผูกพันกับในหลวงรัชกาลที่9 เป็นอย่างมากนั่นเอง
ทายาทของคุณทองแดง
คุณทองแดงมีคู่ผสมคือคุณทองแท้ซึ่งเป็นสุนัขพันธุ์บาเซนจิ และมีทายาททั้งหมด 9 ตัวที่เกิดเมื่อวันที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2543 โดยในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้พระราชทานชื่อให้ทั้งหมดที่ประกอบด้วย ทองชมพูนุท,ทองเอก,ทองม้วน,ทองทัต,ทองพลุ,ทองหยิบ,ทองหยอด,ทองอัฐ และทองนพคุณ
คุณทองแดง เสียชีวิตเมื่อไหร่
หลังจากที่ได้ตามเสด็จและถวายงานเป็นสุนัขทรงเลี้ยงมาเป็นเวลานาน คุณทองแดง เสียชีวิตเมื่อวันที่ 26 ธันวาคม 2558 เวลา 23.10 น. ณ วังไกลกังวล หัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยมีอายุรวมได้17 ปี 1 เดือน 19 วัน โดยสาเหตุมาจากปัญหาโรคชราที่ทำให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับระบบต่างๆในร่างกายและอวัยวะต่างๆ ซึ่งในช่วงท้ายของชีวิตก็ได้อยู่ในความดูแลของ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์อย่างใกล้ชิด แต่ถึงกระนั้นก็ถือว่าเป็นสุนัขที่มีอายุยืนยาวมากตัวหนึ่ง
อนุสาวรีย์คุณทองแดง
เมื่อคุณทองแดงเสียชีวิตด้วยโรคชราอย่างสงบ เจ้าหน้าที่ก็ได้นำร่างของคุณทองแดงไปณาปนกิจที่ เวิลด์ เพ็ท แองเจิล กรุงเทพมหานคร จากนั้นก็ได้มีการแบ่งเถ้ากระดูกของคุณทองแดงออกเป็น 3 ส่วน ส่วนแรกได้นำไปบรรจุไว้ที่อนุสาวรีย์ของคุณทองแดงที่ตั้งอยู่ที่ศูนย์รักษ์สุนัขหัวหิน ซึ่งศูนย์ดังกล่าวเกิดขึ้นด้วยพระราชดำริของในหลวงรัชกาลที่ 9 ที่มีความห่วงใยถึงปัญหาของสุนัขจรจัดและสุนัขเร่ร่อนในเขตเทศบาลเมืองหัวหิน และ พระราชทานเงินรายได้จากการจำหน่ายเสื้อยืดพิมพ์ภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ครอบครัวคุณทองแดงจำนวน 4 ล้านบาท เป็นค่าก่อสร้างอาคารที่ทำการ
ส่วนกระดูกส่วนที่ 2 นำลงเรือตำรวจน้ำที่ปากน้ำปราณบุรี ไปลอยอังคารที่ทะเลหน้าวังไกลกังวล หัวหิน และส่วนสุดท้ายคือนำไปเก็บไว้ที่วังไกลกังวลเช่นเดียวกัน
อนุสาวรีย์คุณทองแดงที่ตั้งอยู่ศูนย์รักษ์สุนัขหัวหินนั้น ในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้ทรงเสด็จพระราชดำเนินมาทรงพระสุหร่าย เมื่อวันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2557 ด้วยพระองค์เอง โดยอนุสาวรีย์จะมีรูปปั้นของคุณทองแดงและมีแผ่นป้ายหินอ่อนรูปภาพคุณทองแดงซึ่งเป็นภาพฝีพระหัตถ์ของในหลวงรัชกาลที่ 9 ที่ มีชื่อ วันเดือน ปีเกิด คุณทองแดง ไว้ด้วย
จากประวัติคุณทองแดงที่กล่าวมาข้างต้นนี้ ก็น่าจะทำให้ทุกคนได้รู้จักกับคุณทองแดงได้มากขึ้นและเข้าใจเป็นอย่างดีว่าทำไมจึงได้เป็นสุนัขทรงเลี้ยงที่รัชกาลที่ 9 ทรงให้ความเมตตามากที่สุด
อ่านสาระน้องหมา อื่น ๆ;
